|
|
Voorwoord
Wat kan er tegenwoordig veel in de gezondheidszorg. We vergeten dat wel eens met elkaar. Want we willen allemaal een heel lang leven in maximale gezondheid. Dat zou natuurlijk het mooiste zijn. Vele ziektes kunnen we al bestrijden met kennis, medicatie, hulpmiddelen en nog veel meer. Maar we blijven kwetsbaar als mens. Zeker de afgelopen jaren voelden we ons kwetsbaar met ineens een infectieziekte die ons allemaal kon raken. En als gezondheid achteruitgaat voelen we ons kwetsbaar. We kunnen nog niet alles bestrijden en wegnemen. In deze editie een bijdrage van Harrie over een leven lang gezond, positief gezond. Wat kunnen we daar zelf aan doen?
En als gezondheid afneemt en het einde van het leven in zicht komt, kan er ook nog heel veel in de gezondheidszorg. Artsen, verpleegkundigen, naasten, vrijwilligers kunnen dan heel veel betekenen. Ongeneeslijk betekent niet uitbehandeld. Als je ongeneeslijk ziek bent is er palliatieve zorg. Palliatieve zorg Nederland (PZNL) heeft er nu een landelijke campagne over. Misschien heeft u de posters al gezien.
Als Hospice en Thuiswaken Wijchen zijn we er dan ook om ondersteuning en begeleiding te bieden. Bij positief gezond zijn hoort ook van betekenis zijn, in verbinding zijn met mensen en een leven lang leren. Daar geven onze vrijwilligers invulling aan. Vol leergierigheid volgen zij een basistraining en aanvullende trainingen en kennisbijeenkomsten. In Witte Da leest u hierover.
Met eenzelfde leergierigheid, nieuwsgierigheid en enthousiasme hebben twee nieuwe bestuursleden hun intrede gedaan in onze organisatie. Agnes Schaap en Leo Schraven zijn toegetreden tot het bestuur, dat nu uit 6 personen bestaat. Leest u zelf wat hen drijft om dit te gaan doen.
En hoewel de meteorologische lente op 1 maart is begonnen, leek de winter zich nog niet te laten wegjagen. Wij haalden de lente letterlijk is huis. Met sfeervolle aankleding door onze vrijwilligers van de sfeergroep en een echt lammetje. Wat een mooie herinneringen worden er toch regelmatig gemaakt in ons hospice.
En herinneringen zijn belangrijk. In de dagelijkse drukte en de snelheid van het leven is het goed om soms even letterlijk stil te staan. Samen stilstaan, herinneren, (her)denken en voelen. Met herinneringen koesteren we al wat was, mooi en minder mooi, in het leven van dierbaren die we moeten missen. En zo houden we hen altijd bij ons.
Ik wens u een zonnige lente met mooie, warme herinneringen.
Tjitske Huender
Directeur |
Interview Agnes Schaap en Leo Schraven
“En wij gaan elkaar niet in de weg zitten”. In gesprek met twee nieuwe bestuursleden.
Op 15 februari hebben de twee nieuwe bestuursleden tijd vrijgemaakt voor Vier Jaargetijden. Zowel Agnes Schaap als Leo Schraven zijn beiden gepokt en gemazeld in het besturen van velerlei organisaties en dan wil je toch wel weten wat het zo bijzonder maakt om (ook) zitting te nemen in ons bestuur. Agnes: “Ik heb ooit aan de wieg gestaan van wat toen Werkgroep Thuis Sterven heette en heb toen 12 jaar lang in de weekends bij de mensen thuis gewaakt. Ik ben ooit begonnen in de zorg, aan het bed. Heb de nodige stappen gemaakt: directeur geworden en ook bestuurder”. Later in dit interview horen we dat toen zij ging waken ze inmiddels manager was en dit waken belangrijk vond om “binding te houden met wat er aan bed gebeurt en op die manier ook weer andere perspectieven te zien. Het was een hele mooie combi en verrijkend”.
Agnes: “Ik ben ook in de politiek gegaan en was wethouder toen het Hospice ontwikkeld werd. Het zat niet in mijn portefeuille maar heb wel van nabij gezien hoe dit van, voor en door de Wijchenaren werd. Ik vind dit superbelangrijk en de terminale zorg heeft altijd mijn aandacht gehad. En toen zag ik deze vacature…en zoals iedereen wel weet ben ik inmiddels burgermeester van gemeente Renkum maar ik doe dit niet vanuit mijn functie maar vanuit Agnes, mijn hart voor de zorg en mijn betrokkenheid bij Wijchen”.
En hoe kwam dit op Leo’s pad? “Ik zag de vacature, maar in mijn kring had ik het er al heel lang over dat als ik het straks wat minder dynamisch heb ik mijn richting naar het Hospice ga bepalen… tja zorg, dat gaat er nooit uit. Ik ben er als 17-jarige begonnen, niet doorgestoomd naar directeur bestuurder, wel als manager want ik wilde me wel bemoeien met de uitvoering. En zo’n functie in dit bestuur gaat over wat heeft de directeur nodig, wat hebben de coördinatoren nodig, wat hebben de vrijwilligers nodig. Daar een bijdrage aan geven, dat gedachtegoed was voor mij wel een trigger… De tijd is nu rijp, ik zit in de laatste fase, de grotere opdrachten ga ik niet meer doen. Wat kleinere dingen, ik heb zin om lekker dingen uit te voeren en een maatschappelijke bijdrage te leveren. Ik heb ook het nodige vrijwilligerswerk gedaan in de patiëntenorganisatiewereld”.
Leo: “ik stuur 40 WMO- en jeugdprofessionals aan bij een gemeente en het mooie is ik zit daarnaast ook nog met twee poten in de klei bij volwassenen en jeugd en weet dus waar die professionals het over hebben. Zij merken dus, hé we hebben een maat aan tafel. Toevallig wel projectleider hier, maar ze voelen meteen, hij zit nog steeds in de realiteit van vandaag”. Voor beiden geldt dus dat ze naast besturen heel graag het contact met de praktijk willen behouden.
Leo (enthousiast): “En toen zaten we hier met zijn tweeën!” Leo en Agnes kennen elkaar al wat langer en het was een verrassing om elkaar in dit bestuur weer tegen te komen. “Dat is toch het mooie” vertelt Agnes. “En wij gaan elkaar niet in de weg zitten” vult Leo aan.
Aan het Thuiswaken heeft Agnes goede herinneringen. “Wat ik het bijzondere daar aan vond, je komt bij iemand achter de voordeur, je bent gast, wat je kunt toevoegen en dat je zo dichtbij mag komen. Ik vond dat in de zorg al heel bijzonder. De mensen hebben zoveel vertrouwen en dat je de mantelzorger zo kunt ondersteunen”.
Hoe kijken jullie als beroepsbestuurders aan tegen de huidige organisatie? Agnes: “Dat men trots mag zijn op wat hier staat: er is de laatste jaren veel geïnvesteerd in het bestuur, ik zie passie en het belangrijkste, dat de vrijwilligers (goed functioneren)… daar begint het toch mee. En dan de toegevoegde waarde van de ZZG voor de verpleegkundige zorg. Ik denk dit is prima”. Leo: “Ik had hetzelfde. Voordat ik begon had ik de besluiten doorgespit en in gesprekken gekeken klopt het wat hier staat met wat ik hoor. En dan zie ik een gezonde organisatie”.
Wordt de buitenwereld steeds meer over ons geïnformeerd via media zoals Facebook? Leo relativeert het belang: “Goed als dat er goed uitziet, maar uiteindelijk komt de grootste PR uit het werk dat door de vrijwilligers hier gedaan wordt. Dat is wat mensen gaan uitdragen. Ga dáár maar eens kijken. Prima”. Agnes: “De Facebookpagina wordt wel heel veel gezien. Toen wij werden voorgesteld… ongelooflijk die reacties!” Leo: “Er was iemand die me bloemen wou geven want die had me nog nooit op Facebook gezien.”
En de toekomst? Agnes houdt wel rekening met een mogelijke uitbreiding “omdat er steeds meer mensen alleen zijn, familie woont veraf en de toenemende vergrijzing”. Leo ziet ook dat van onze hulp steeds meer gebruik gemaakt gaat worden. “Wij zijn van de generatie die zegt: we gaan het niet alleen doen. We gaan gebruik maken van wat er is. De generatie van mijn ouders was er al wars van om een wijkverpleegkundige binnen te halen. Dat kunnen we hendig zelf”. Agnes heeft dezelfde ervaring: “Mijn vader zei: luister, ik heb niet voor niks zeven dochters en ik wil niemand vreemds aan mijn bed hebben. En er kwam ook niemand bij. Wij konden het dan ook”. “Vroeger had je ook grote gezinnen, nu zijn ze klein, een druk leven en ver weg”. Leo denkt dat er ook bij thuiswaken nog “veel te halen is”.
Leo wil ook een lans breken voor “rouwen”. We beginnen wel meer te praten over sterven maar, zegt Leo, “bij sterven zitten we helemaal aan de achterkant. Ik wil ook praten over de voorkant, over rouwen. Daar wordt weinig over gepraat. Een aantal van ons heeft nooit leren rouwen”. Agnes beaamt dit: ‘mensen denken dan altijd aan doodgaan, maar rouwen is afscheid nemen, dingen achter je laten”. En dat gebeurt meerdere keren in een leven.
We gaan afsluiten met hun levensmotto. Agnes: “Ik wil dingen doen vanuit innerlijke vrijheid”. Leo: “Wil je mijn oneliner horen?… de omweg is de kortste weg”.
vlnr: Anja van Baardewijk-Joosten (secretaris), Marieke Laurant-Leschot (penningmeester), Leo Schraven (zorg en organisatie), Jolette Slagter (PR en communicatie), Patricia Bender (voorzitter) en Agnes Schaap (zorg en organisatie).
En zo is ons bestuur weer compleet. Zoals velen bekend voorkomt: dat is niet vanzelfsprekend omdat vrijwilligers voor bestuursfuncties vaak moeilijk te vinden zijn. Hospice en Thuiswaken Wijchen kan volstaan met het publiceren van de vacature. We voelen ons rijk….
Harrie |
Smakelijk Positieve Gezondheid
In de winteruitgave lazen we dat er plekken zijn, Blue Zones genaamd, waar mensen de ideale levenswijze hebben gevonden om lang gezond te leven. Ook ‘Wijchen Gezond’ streeft dit na en denkt dat dit beter te bereiken is door anders tegen gezondheid aan te kijken. Deze andere benadering heet ‘positieve gezondheid’. Daar is een heel instituut voor opgebouwd (www.iph.nl), waar ik dan de volgende definitie vind: Mensen zijn niet hun aandoening. Toch focussen we daar in de zorg doorgaans wel op. Alle aandacht gaat uit naar hun klachten en gezondheidsproblemen en hoe we die kunnen oplossen. Positieve Gezondheid kiest een andere invalshoek. Het accent ligt niet op ziekte maar op mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt.
Als je met die bredere instelling leeft zou je ondanks klachten en ziekte veel meer uit het leven kunnen halen. Dat vraagt niet alleen om een andere levensopvatting, maar ook om de voorwaarden die dat moeten ondersteunen, zoals voeding, werkomgeving, leefomgeving enz. Het is duidelijk dat dit vraagt om meer preventie, oftewel het verminderen van de kans op ziektes en aandoeningen. En wordt men (langdurig) ziek dan zouden artsen en verpleegkundigen etc. minder bezig moeten zijn met de klacht of de ziekte, maar vooral moeten kijken wat er nog wél kan. En zouden dan ook kijken naar wat mensen nodig hebben om goed te kunnen leven met de bedoeling dat de patiënt ervaart dat er nog heel veel wel kan. Als dat lukt motiveert het, geeft het voldoening en maakt het mensen gelukkiger.
De verdeling van het landelijke zorgbudget (€100 miljard per jaar!) zou dan moeten veranderen. Met meer geld naar preventie zou er dan minder naar de ziekenhuizen gaan. In die gedachtewereld zouden ziekenhuizen een soort ‘garage’ zijn waar gerepareerd wordt en gezondheid een deel moeten zijn van ons dagelijks leven. Vergelijkbaar met een auto van een goede chauffeur die regelmatig onderhouden wordt, ook minder mankementen heeft.
Op nationaal niveau begint men dit ook in te zien. Zo is er het ‘Nationaal Preventieakkoord’ dat streeft naar een Gezonde Generatie in 2040. Speerpunten zijn: het tegengaan van overgewicht, verminderen van rokers en problematische alcoholgebruikers. Veel aandacht ook voor mentale gezondheid en men wil dat in 2040 75% van de mensen minstens 2,5 uur per week beweegt.
Wilt u ook mee doen aan deze nieuwe aanpak met meer aandacht voor preventie, dan zijn dit de 6 pijlers van Positieve Gezondheid waar u aandacht aan zou moeten schenken:
- Hoe voel ik me lichamelijk?
- Hoe gaat het mentaal met me?
- Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn eigen toekomst?
- Lukt het me te genieten van het leven?
- In hoeverre kan ik meedoen in de samenleving?
- Hoe ziet mijn dagelijks leven eruit?
Op https://mijnpositievegezondheid.nl vindt u een vragenlijst die u helpt om uw antwoorden in kaart te brengen. Dan weet u waar u staat en wat er nog te doen valt. U moet wel een doorzetter zijn…het zijn 42 vragen!
Wijchen Gezond probeert haar steentje bij te dragen. Voorzitter Ernie Drissen vertelde mij dat er lokaal alleen kleine stapjes gezet kunnen worden. Stapjes die mensen uitnodigen/aanmoedigen om kleine zichtbare veranderingen door te voeren. Ze hebben geleerd dat het bij de natuurlijke omgeving moet passen. Denk aan het bankjesprojekt dat mensen moet verleiden om een ‘ommetje’ te gaan maken. De beweegtuin op de Smelenberg en samen wandelen noemt zij als initiatieven. Nu zijn er plannen om een kleinschalige gezamenlijke tuin binnen Wijchen te realiseren.
Mij is wel duidelijk geworden dat we nog steeds in de ‘bewustwordingsfase’ zitten. Aanpakken, laat staan doorpakken laat nog op zich wachten. Tot zo lang zult u zelf het initiatief moeten nemen om gezonder te gaan leven. En zolang de voedselindustrie niet meewerkt is het Nationaal Preventieakkoord als een strompelende wandelaar op de tweede dag van de Vierdaagse. De voedselindustrie, een van de ondertekenaars van het Preventieakkoord bombardeert ons nog steeds met reclames voor junkfood en 80% van de producten in haar reclames valt buiten de schijf van vijf van het Voedingscentrum.
Dus, we zijn dus zelf aan zet. Laat om te beginnen die snacks liggen in de winkel, beweeg dagelijks, zorg voor goede contacten én geniet van wat u nog wel kunt. U weet wel, het overbekende halfvolle of halflege glas.
Door het aanpassen van ons gedrag en levenshouding naar de filosofie van ‘positieve gezondheid’ kijken we minder naar de mens en zijn ziekte, maar naar de hele mens. Dat helpt vaak om, ook tijdens die laatste levensjaren, goed om te gaan met ziekte en verminderde gezondheid.
Harrie |
Attent
“Wat gebeurt er nu met giften van De Vrienden?”
Dat we als Hospice en Thuiswaken Wijchen zonder giften niet rond kunnen komen zal ondertussen genoegzaam bekend zijn. De reguliere inkomsten bestaande uit bijdragen van de cliënten, zorgverzekeraars, rijk en gemeente zijn immers te gering om alle noodzakelijke kosten te kunnen dekken. De giften uit de gemeenschap, maar ook van cliënten en hun nabestaanden (soms via collectes) en soms ook legaten uit erfenissen zijn daarom onmisbaar. Deze giften worden veelal ontvangen door De Vrienden.
Maar: wat gebeurt er nu concreet met deze giften?
Reeds vanaf de start van het hospice worden de ontvangen giften vooral en in de eerste plaats besteed aan een jaarlijkse donatie voor de huisvesting en de huishoudelijke uitgaven. Daarmee kan de eigen bijdrage die cliënten moeten betalen op een zo laag mogelijk niveau gehouden worden. Ook wordt een deel van de giften besteed aan zowel opleidingskosten alsook aan andere uitgaven ten behoeve van vrijwilligers (zoals de kerstbijeenkomst), rekening houdend met het feit dat cliënten en hun nabestaanden soms nadrukkelijk geven “voor de vrijwilligers” vanwege de warme en liefdevolle zorg die zij verlenen.
Daarnaast zijn er vele voorbeelden van eenmalige donaties voor allerlei voorzieningen in het hospice: van een extra hoog-laagbed tot recentelijk de horren voor de deuren. De lente komt er tenslotte weer aan en laten we hopen dat de deuren dan weer open kunnen!
Tot slot willen we graag melding maken van een aantal mooie giften: van een aantal kerkgenootschappen uit de Wijchense samenleving mochten we samen €2.500. aan het einde van het jaar in ontvangst nemen. En binnenkort kunnen we weer een gift in ontvangst nemen van Vraag en Aanbod van €1000.
|
Witte dâ
Opleiding van onze vrijwilligers staat hoog in ons vaandel. Daarom werden we op 15 februari bijgepraat door huisarts Harry van de Berg over vragen rond het levenseinde met het thema “Doen en Laten”. Euthanasie is een handeling bij een levenseinde (doen). De natuurlijke dood, ‘het eindje kaars dat uitgaat’ is de meest voorkomende doodsoorzaak. Palliatieve sedatie verlicht pijn en bewustzijn in de stervensfase. Daarentegen ontmoeten we in de praktijk ook de wens om niet verder te behandelen, de niet-reanimatie verklaring en het “versterven”, waarbij iemand bewust afziet van verder eten en drinken (laten). Tijdens en na de presentatie kwamen er veel vragen uit de groep en dat had nog uren kunnen duren, ware het niet dat Karina ten Have en Manon van Tinteren palliatieve verpleegkundigen van de ZZG, het thema “versterven” verder wilden uitleggen. De documentaire ‘Dertien dagen” diende als leidraad. (U kunt de volledige documentaire ook zien als u ‘googled’ op Dertien Dagen NPO). We zagen de verschillende fases in dat proces en bespraken de kenmerken. Een indrukwekkende en integere film. Versterven als levenseinde komt vaker voor. Ook in het Hospice.
Negen nieuwe vrijwilligers zijn begonnen aan de basistraining, onze beginnerscursus zeg maar. Die wordt gegeven door onze directeur en coördinatoren,verpleegkundigen van de ZZG zorggroep en een gasttrainer die ook betrokken is bij VPTZ Nederland. In de basistraining leren vrijwilligers over het ontstaan van hospice en thuiswaken Wijchen, onze missie en visie, palliatieve zorg en terminale zorg, verlies, dood en rouw, “er zijn” als vrijwilliger, ziektebeelden en de stervensfase en praktische handelingen. Na de afsluiting op 12 april hopen wij dat ons team met al deze 9 volledig opgeleide collega’s versterkt wordt. Welkom in ons team! Er zijn ook alweer nieuwe vrijwilligers die in het najaar de basistraining gaan volgen, hopelijk weer een volle groep.
Onze vrijwilligers worden jaarlijks bijgeschoold in wat wij noemen “praktische handelingen”. Leren hoe het voelt om in bed te liggen en verzorgd te worden. Leren om iemand veilig te helpen met verplaatsen in bed of van bed naar de stoel. En nog veel meer.Dat leren de vrijwilligers met de nieuwste inzichten van onze deskundige collega’s verpleegkundigen van de ZZG zorggroep.
Het coördinatoren team heeft ook nieuwe kennis opgedaan. Op 16 maart bezochten we het congres “Leven toevoegen aan de dagen” van Carend. Het was inspirerend om weer bij te leren over: rouw, behandelingen bij kanker, betrekken van naasten, het stervensproces, palliatieve sedatie en verhalen van patiënt
“Oh nee, niet wéér” was de verzuchting toen er in februari Covid werd vastgesteld bij een gast van het Hospice. Echter, na een diepe zucht werden de mondmaskers weer gebruikt, de hygiëne-maatregelen weer ingesteld en iedereen geïnstrueerd. Volledig begrijpelijk vonden enkele collega vrijwilligers het risico te groot. En toen zagen we de kracht en betrokkenheid van onze groep: de lege plekken werden snel ingevuld en werd er afgesproken wie zich als marsmannetje, ingepakt en beschermd, de zorg van de besmette gast op zich nam. Het liep allemaal goed af! We waren er in geslaagd om de besmetting tot één persoon te beperken en liep na een kleine week, onze besmette gast weer kwiek achter de rollator door de gang.
De lente was echt even binnen in het hospice. Een warm knuffelmoment met een echt lammetje. Onze vrijwilliger Ineke neemt een van haar lammetjes, die al gewend zijn aan mensen, mee. Wat een mooi moment.
Op 18 maart werd de herdenkingsbijeenkomst gehouden. We nodigen nabestaanden van het afgelopen jaar uit om samen te herdenken. We noemen de namen van hen die we herdenken, delen samen mooie muziek en herinneringen.
We zijn nog op zoek naar andere vrijwilligers dan voor de zorg. Iemand die kan helpen in de tuin- en klusgroep en iemand die wil helpen met onze social media en website. Interesse? Bel of mail naar het hospice.
Weet u dat de goede zorgen van onze opgeleide vrijwilligers ook thuis mogelijk zijn? Dat is thuiswaken, en dat kan overdag of ’s nachts. |
Gedicht
FLUITENKRUID
Het wordt pas Lente als het Fluitenkruid gaat bloeien,
als de koeien in het hoge gras gaan stoeien.
Als er steeds meer bloemen komen op de schermen,
en als de wolken aaneen groeien in de bermen.
Dan denk ik aan onze liefde door al die lentes heen,
en ons ritme dat al die jaren niet verdween.
Fluitenkruid als impuls voor het nieuwe leven,
fluitenkruid, als symbool hoe met weinig veel te geven.
Fluitenkruid zal zeker voorbij ons lange leven gaan,
we zullen nog heel wat jaartjes in de wolken staan.
Gekleed past ons meer dan frivool op een deken,
het is beter voor het beeld en tegen de teken.
Ben van Ooijen
 |
|
|
|
