|
|
Voorwoord
Stilte kan heel helend zijn. In stilte kun je aandacht geven aan je gedachten, herinneringen en gevoel. Zonder afleiding of verstoringen. Maar de stilte die wij als Hospice en Thuiswaken Wijchen nu ervaren is niet helend. Vanwege het risico dat het coronavirus met zich meebrengt voor onze vrijwilligers staan we tijdelijk letterlijk stil. Het hospice is leeg en ook thuis wordt er niet gewaakt.
Rond de Paasdagen hebben wij ervaren dat wij helaas te weinig mogelijkheden hadden om ervoor te zorgen dat onze vrijwilligers hun inzet zonder risico voor de eigen gezondheid konden doen. Vele van onze vrijwilligers zijn boven de 65 jaar en daarmee behoren ze tot de risicogroep voor het coronavirus, COVID-19. Het bieden van de verzorging, begeleiding en troost die nodig is als iemand stervende is, is in onze visie niet mogelijk op een afstand van 1,5 meter van elkaar. Persoonlijke beschermingsmiddelen en coronatesten waren er afgelopen maart voor de professionele zorg nog nauwelijks. Voor mantelzorgers en vrijwilligers waren deze middelen nog helemaal niet in beeld.
Noodgedwongen gingen we in stilte. Het tijdelijk stilleggen van onze activiteiten is een van de moeilijkste beslissingen die we als bestuur, directie- en coördinatieteam ooit hebben moeten nemen. Het kon alleen helaas niet anders. Het machteloze gevoel dat dit ons allen, vooral onze vrijwilligers, oplevert leest u terug in de bijdragen van Martijne en Harrie.
Omdat het fijn is dat het nieuws niet alleen maar over corona en crisis gaat, neemt Ricky ons mee op haar reis naar Bonaire en het hospice daar. Een mooi inkijkje in de zorg in deze bijzondere gemeente van Nederland.
Voor ons, en ook u als betrokkene bij Hospice en Thuiswaken Wijchen, had 2020 een herdenkingsjaar moeten worden het een feestelijk randje. Een jaar om te gedenken wordt het zeker, maar niet het lustrumjaar dat we voor ogen hadden. Het feestelijk gedenken van 5 jaar hospice en 30 jaar thuis waken houden we nog tegoed. De plannen hebben we geparkeerd tot volgend jaar. We hopen na dit bizarre jaar in ons geschiedenis, in 2021 het programma dat we bedacht hadden alsnog te kunnen bieden.
Nu doen we er alles aan om na de zomer van 2020 weer paraat te kunnen staan voor ieder die onze inzet en begeleiding op maat kan gebruiken. Om de stilte letterlijk niet te hoeven horen, hebben we van de nood een deugd gemaakt. De heren van onze vrijwillige klusgroep nemen als ware professionals het hele gebouw en de tuin onder handen. Er wordt geschilderd, getimmerd, geschoffeld en gelachen. Veel energie brengen de mannen mee en daar varen we allemaal wel op. Het gebouw oogde nog als nieuw, maar het oogt nu nog weer nieuwer. We wisten niet dat het kon, maar het gebeurt wel.
Het coördinatoren team en ik werken achter de schermen met onze samenwerkingspartner de ZZG-zorggroep aan nieuwe protocollen, beschermingsmiddelen, crisisplannen en afspraken in het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid Gelderland. Ook daar geen stilte, maar volle actie.
Wij werken er naar toe dat de stilte die wij nu ervaren weer omgezet wordt in de tomeloze liefdevolle inzet van onze vrijwilligers. Zodat de stilte weer helend kan zijn voor de mensen die we bijstaan.
Tjitske Huender
Directeur |
Op bezoek in een hospice op Bonaire
In februari waren wij op vakantie op Bonaire. Via een kennis, die vrijwilliger is in een hospice daar, legde ik contact met de directrice en mocht ik daar een kijkje nemen.
Hospice Kas Flamboyan in Kralendijk.
Het hospice ligt in een buitenwijk en oogt aan de buitenkant als een gewoon woonhuis. Kas Flamboyan werd ruim een jaar geleden geopend. Het huis biedt ruimte aan 4 mensen die nog maar kort te leven hebben. Aandacht, zorg, rust, warmte, veiligheid en liefde noemde de directrice als kernwoorden. Een toegewijd team van getrainde vrijwilligers, de thuiszorg en de huisarts dragen dag en nacht zorg voor de mensen. Dankzij en met alle vrijwilligers wordt er zorg gegeven aan mensen in hun laatste levensfase en hun naasten hierbij staat de kwaliteit van leven voorop.
Kas Flamboyan is er voor alle bewoners van Bonaire, ongeacht geloof, levensovertuiging of huidskleur en wil iedereen de mogelijkheid bieden om te kunnen sterven op een waardige en zorgzame wijze.
De “Flamboyan”-boom
De directrice benadrukte dat: “Kas Flamboyan zich kenmerkt als een veilige plek waar mensen zich thuis moeten voelen. Een plek waar alles kan en niets moet. Waar alle aandacht uitgaat naar respect voor de menselijke waardigheid en waar de stem van de terminaal zieke, hoe zacht en moeilijk verstaanbaar soms, blijvend gehoord zal worden.” (Die laatste woorden vond ik zo mooi, ontroerend...).
Ik werd rondgeleid en mocht alles zien. Het huis valt op door de mooie, warme kleuren. Op Bonaire speelt het leven zich veel buiten af. Dat is ook te zien rondom Kas Flamboyan : veel fleurige bloemen, zitjes, hangmatten en parasols. Er zijn verschillende ingerichte buitenzitjes en is er een porch (veranda) met uitzicht op de kunuku (akkers). Ook binnen veel kleur. Ik mocht ook op de kamers kijken. De kamers zijn ruim en comfortabel ingericht met tv en airco. Omdat er weinig bezoek komt, zijn de mensen blij met een bezoekje, een praatje, een hand…even aan een bed zitten. Ik voelde me zo welkom.
 
I.v.m. de privacy heb ik geen foto’s op de bewonerskamers gemaakt. Men noemt de mensen die opgenomen worden ‘bewoners’ en niet zoals wij ‘gasten’. Links en rechts zie je de keuken/huiskamer en kun je een blik werpen in één van de kamers.
Elke kamer grenst aan een ruime badkamer, 2 bewoners hebben een gezamenlijke badkamer. Het eten wordt bereid in het nabijgelegen ziekenhuis. Familieleden brengen ook vaak eten.
Er zijn veel vrijwilligers (60??). Ze draaien ook 4 uurs diensten, maar wel altijd alleen. De directrice is op doordeweekse dagen altijd in huis en in het weekend en ’s avonds en ’s nachts altijd bereikbaar! ‘s Nachts is er een verpleegkundige. De zorg wordt gedaan door een thuiszorgorganisatie.
De visie van Kas Flamboyan is vergelijkbaar met de visie van Hospice Wijchen.
“We willen dat de bewoner zelf de regie behoudt. De bewoner staat altijd centraal en daarbij vanzelfsprekend ook zijn/haar naasten. Dat betekent dat de bewoner de regie behoudt en de mensen van het team van het hospice ‘er zijn’ voor hem/haar. Er wordt gezorgd voor de hoogst mogelijke kwaliteit van leven.”
Elke verzekerde van Bonaire mag aanspraak maken (mits er een terminaal verklaring is afgegeven) op een verblijf in Kas Flamboyan.
Er zijn geen extra kosten aan verbonden. Als er ruimte is, wordt er ook vaak respijtzorg verleend. Dit houdt in dat er iemand tijdelijk wordt opgenomen om de zorg van naasten even te ontlasten.
Ik zag een groot roosterbord waarop de diensten van de vrijwilligers heel schematisch worden weergegeven.
De was wordt gedaan door een wasserij. Omdat het heel warm is, zijn er geen dekbedden. De bewoner ligt hooguit onder een dun lakentje of dekentje. Persoonlijke was wordt, indien mogelijk, door de familie gedaan of door vrijwilligers, die de was mee naar huis nemen!
Ik was erg onder de indruk van de liefdevolle sfeer en de inzet van zoveel betrokkenen, die zo hun best doen om het de bewoners op allerlei gebied naar de zin te maken. Het is een hele andere wereld, maar van de andere kant, heel vergelijkbaar :
‘Er zijn’, zorgen voor de hoogst mogelijke kwaliteit van leven in een omgeving waar aan de wensen van de bewoner/gast tegemoet wordt gekomen.
Ricy Loeffen |
Thuiswaken in Coronatijd is als schaatsen in de tropen
Thuiswaken gaat met golven, soms is het druk soms is het rustig. Het jaar 2020 begon met een rustige periode. Dat betekent niet dat er geen mensen overlijden, maar dat er genoeg zorg is om deze onbekende stervende waardig te laten gaan. Soms komt dan de gedachte dat er mensen toch alleen zijn tijdens het afscheid van het leven omdat ze niet weten van de mogelijkheden van Thuiswaken en/of Hospice. Dat is heel spijtig. Wij doen daar als organisatie zoveel mogelijk aan om dat aantal zo klein mogelijk te maken. Als er een zorgvraag komt zijn we beschikbaar en in de tussen-tijd geven we zoveel mogelijk bekendheid aan ons werk.
Nu, in tijden van corona, is het waken bij stervenden thuis onmogelijk hoewel we weten dat er meer mensen dan ooit onze hulp zouden kunnen gebruiken. Zeker degene waarvoor het om andere reden dan Corona, tijd is om te gaan, kunnen er nu alleen voor staan. De voorwaarden die landelijk gesteld worden om te kunnen zorgen, het gebrek aan materialen om je te beschermen en de onvoorspelbaarheid van de besmettingskans maakt waken heel lastig.
Het feit dat iedereen thuis moet blijven maakt dat er mogelijk meer tijd is om je naaste bij te staan. Familie kan nog nabij komen om te zorgen, als vreemde thuiswaker is afstand houden toch gepast. Je wilt geen extra probleem geven aan de zorgvragers en ook geen problemen mee naar huis nemen waar mogelijk kwetsbare familieleden besmet kunnen worden.
Voor vrijwilligers is het waken in Coronatijd nu niet uit te voeren, het voelt als schaatsen in de tropen. Door de voorwaarden en onzichtbare gevaren sta je machteloos om dat te doen wat wij als vrijwilligers het liefst doen (letterlijk) naast mensen staan in de laatste levensfase. In tegenstelling tot de rustige periode waar ik dit artikel mee begon is deze Coronatijd een van machteloosheid.
Je kunt niet doen wat je zou willen doen en het is niet verstandig terwijl je weet dat er een grotere zorgvraag ligt. Dat geeft een machteloos gevoel. Het verstand denkt aan de eerste regel binnen EHBO. Zorg voor je eigen veiligheid voordat je EHBO gaat verlenen.
Thuiswaken Wijchen gaat verstandig en zorgvuldig met de vrijwilligers om zodat wij straks weer beschikbaar kunnen zijn. Tot die tijd vraag ik alle lezers te zorgen voor elkaar binnen de grenzen van de coronatijd die ons alle raakt. Zodra het kan komen wij weer helpen tot die tijd zijn we in gedachten bij jullie.
Martijne |
Witte dâ
Nu de vrijwilligersgroep thuis duimen zit te draaien proberen we met een wekelijks “Opkikkertje” de geesten actief te houden. Dat is geen bremzout soort soepsurrogaat maar een vrijdagse mail met kwinkslagen, gedichten, filmpjes etc. die iedereen kan aandragen met het doel om ons aan het denken te zetten of te verleiden tot een glimlach. Dat lukt aardig en enkele creatieve geesten komen iedere week wel tot minstens één bijdrage.
Zitten alle vrijwilligers thuis? Nee, de mensen van de klusgroep hebben het nu héél druk. Ze kunnen niet thuiswerken want de planten in de hospicetuin groeien gewoon door. Let maar eens op als je op woensdag eens langs komt fietsen; er zijn er altijd wel een paar bezig om het gras te maaien, te snoeien en te wieden. En nu de gastenkamers leeg staan komen ze daar ook eens binnen. En wat zien ze daar? Scheurtjes in de muur (was ons nog niet opgevallen), enkele vlekjes en kale plekken waar de bank tegenaan heeft gestaan. En een echte klusser kan meer dan grasmaaien, peertjes vervangen en lekkende kranen repareren. Die kan ook stucen en sauzen. Dus de vijf heren (ja daar wel…) hebben het nu héééél druk.
|
De draaikolk
Met verbazing en afgrijzen volgden we het nieuws uit de Wuhan-brandhaard. Een samenleving die totaal ontwricht werd. Het deed ons denken aan eerdere bedreigingen zoals Sars en Ebola die Europa niet bereikt hadden. En daar vertrouwden we ook nu op. Het ging anders! Italië werd bereikt en even later de eerste meldingen net over de grens in Duitsland. En toen wisten we dat het een kwestie van dagen zou zijn tot het corona-virus ook Nederland zou bereiken.
In het hospice worden de eerste maatregelen genomen. Iedereen die binnenkomt moet zijn handen desinfecteren. We gaan nieuwe gasten zorgvuldig screenen en wij, vrijwilligers, laten de persoonlijke verzorging grotendeels over aan de verpleegkundigen. De vrijkomende tijd vullen we met het desinfecteren van alles wat mensen maar aanraken. Zou het helpen? Er begint ook bij ons een dreiging binnen te sluipen, maar voor de gasten blijven we die lieverd die altijd klaar staat.
Dan volgt enkele dagen later de historische toespraak van onze premier. En die hakt er in. De 1,5 meter samenleving in een hospice… Daar zitten we dan bij de overdracht: heel onwennig op ruime afstand van elkaar rond de tafel. Alsof we helemaal opnieuw beginnen zoals 5 jaar geleden na de opening. Allemaal vragen en samen zoeken we naar antwoorden. Het begint ook pijnlijk te worden want we zijn gewend dat ons gebouw een zoete inval is. Nu wordt de huiskamer gesloten en mogen onze gasten niet meer dan twee bezoekers per dag ontvangen. Er is veel begrip en we handelen er naar, echter een familielid troosten op anderhalve meter….probeer het maar eens. Toch gaan we met overtuiging verder en de laatste leegstaande kamer wordt weer bezet door een nieuwe gast. Daar staan we toch klaar voor?
We zijn zo gewend om dienstbaar te zijn. Te denken aan de noden van onze gasten en hun familie en pas in tweede instantie stil gaan staan bij onze eigen gezondheid. Langzaam dringt het tot ons door dat veel vrijwilligers zelf tot de kwetsbare groep behoren. Onze leeftijd of een eventuele onderliggende aandoening waar we goed mee kunnen leven, maar tóch… De twijfel slaat toe. En zo komt het dat de eerste vrijwilligers, met pijn in hun hart, moeten kiezen voor hun eigen gezondheid en zich afmelden. Natuurlijk had de leiding in het begin al aangegeven dat je vrij was om te stoppen, maar wie wil dat nou? De gasten die ons zo hard nodig hebben, de resterende collega’s die dan nóg vaker diensten moeten draaien. Nee, dat zou het laatste zijn, dachten we nog even. Het onvermijdelijke gebeurde en de beschikbare groep vrijwilligers werd kleiner.
Er kwamen creatieve oplossingen zoals het draaien van de twee dagdiensten door één vrijwilliger en de coördinator. Ook kamers die leeg kwamen bleven leeg omdat we op langere termijn de goede zorg niet meer konden garanderen. Nu nog even wel, voor hoe lang nog? De gekrompen groep vrijwilligers draaide vol liefde extra diensten. Vol bewondering zag eenieder dit aan, echter, welke risico’s liep iedereen in ons Hospice…? Een vraag die ons allemaal bezig hield en die we niet kon beantwoorden. We spraken er onder elkaar ook liever niet over. We gingen liever aan het werk…
En om ons heen kraakte de zorg in haar voegen: overbelaste ziekenhuizen, alsmaar stijgende besmettingen en sterftecijfers. Kan ons hospice een onbesmet eiland blijven? Kunnen we gasten, bezoekers en medewerkers garanderen dat ze hier geen besmetting oplopen en kunnen gasten tot het einde verzorgd worden? Nee, dat gaat niet lukken begrepen directie en bestuur. Midden april overleed de laatste gast. We hadden ons werk tot een goed einde gebracht. En zo viel op 15 april het doek: het hospice ging tijdelijk dicht.
Hoe tragisch kan het lopen. Wij, helemaal ingesteld op het ondersteunen van mensen in de laatste levensfase en hun naasten, wij stonden nu met lege handen. Juist nu, nu er zoveel mensen zijn die sterven, staan wij machteloos aan de kant. Inderdaad, het is de overmacht die ons dwong tijdelijk te stoppen, en toch blijft het wringen, alsof we gefaald hebben. Als rationeel mens weet ik dat we niet gefaald hebben, met opgeheven hoofd kunnen terugkijken op deze periode, het gevoel zegt iets anders.
Er wordt gewerkt aan oplossingen. Zolang die geen vaste vorm hebben zitten we thuis waar de 1,5 meter maatregel gelukkig niet van kracht is. Ook al weet ik niet hoe of wanneer we weer open gaan, ik weet wel dat iedereen van ons bijna juichend aan de eerste dienst zal beginnen. Onze eerste gast zal alleen maar stralende gezichten zien.
Harrie |
Attent
Op 25 april zou de kringloopwinkel Vraag en Aanbod haar jaarlijkse giftengala houden. Ging ook al niet door… En er was wel €70.000 te verdelen onder Wijchense goede doelen! De penningmeester van de Stichting bleef gelukkig wel aan het werk en zo werd er €500 overgemaakt op onze rekening. Toch jammer dat Vraag en Aanbod dit jaar geen feestelijk tintje kon geven aan haar giftenfestijn.
We werden bedacht met een legaat uit een erfenis. Een heer die in 2019 overleden is had in zijn testament vijf Wijchense goede doelen opgenomen, waaronder ook onze stichting. Een bedrag van ruim €4000 werd ons deel.
En toen kwam er een run op desinfecterende gels, handschoenen, handcrèmes enz. enz. Maar uit het niets kwam daar Marina Xanthakis en bood ons drie tassen aan, gevuld met 45 handcrèmes. Veel mensen hadden haar initiatief gesteund en op één van de vele zonnige lentedagen werden ze overhandigd.
In de week nadat een mevrouw bij ons overleden was kwamen er van alle kanten giften binnen. Zestien in totaal. Dat ze een grote familie had, ja dat hadden we wel gemerkt in de voorgaande periode. Fijn dat zij hun erkentelijkheid ook op deze manier tot uitdrukking brachten.
Twee jongens begrepen dat de Corona-zorgen ook in ons hospice leefden. Daarom kregen we van hen een kaartje om ons een hart onder de riem te steken. Te aardige geste om niet met u te delen.
 |
|
|
|
|
